ارزیابی توانایی دو گونه گیاه مرتعی در جذب و اندوزش سرب در یک خاک آهکی آلوده

گیاه­پالایی راهکار مناسبی برای پالایش خاک­های آلوده به فلزات سنگین است. هدف از این پژوهش بررسی توانایی گیاه­پالایی سرب توسط افسنتین (Artemicia absantium L.) و توق (Xanthium strumarium L.) در یک خاک آهکی آلوده بود. این پژوهش در شرایط گلخانه­ای بصورت آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و در سه تکرار در گلخانه گروه علوم خاک دانشگاه ارومیه انجام شد. بدین منظور یک نمونه خاک انتخاب و به­طور یکنواختی با غلظت­های مختلف سرب (صفر، 250، 500 و 1000 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک) آلوده شد. سپس کشت گیاهان در خاک آلوده انجام شد (24 گلدان). در پایان دوره رشد، وزن خشک ریشه و شاخساره، غلظت سرب در ریشه و شاخساره گیاهان و سرب زیست­فراهم خاک اندازه­گیری شد. همچنین، شاخص­های گیاه­پالایی محاسبه شدند. نتایج نشان داد با افزایش آلودگی سرب در خاک، وزن خشک ریشه و شاخساره و تحمل گیاهان کاهش یافت، در حالی­که غلظت سرب ریشه و شاخساره، سرب تثبیت شده در ریشه و سرب استخراج شده توسط شاخساره گیاهان، افزایش یافت. بین شاخص تحمل دو گیاه تفاوت معنی­داری (05/0P≤) وجود نداشت. نتایج همچنین نشان داد اندوزش سرب در ریشه توق (میانگین mBAF و mBCF ریشه و mTF به­ترتیب 65/1 درصد، 48/5 و 97/0) بیش­تر از افسنتین بود. در حالی­که اندوزش سرب در شاخساره افسنتین (میانگین mBAF، mBCF شاخساره و mTF به­ترتیب 79/2 درصد، 86/2 و 84/1) بیش­تر بود. بنابراین می­توان نتیجه­گیری کرد توق و افسنتین به­ترتیب در تثبیت گیاهی و استخراج گیاهی سرب در خاک­های آلوده (بویژه در سطوح 250 و 500 میلی­گرم بر کیلوگرم) موثر باشند.